بهترین مجموعه فرهنگ لغات و اصطلاحات کوچه بازاری و عامیانه قسمت 81

خاربست-دیوارمانندی از خار و خاشاک بر گرد چیزی

پا جای پای کسی گذاشتن-از کسی تقلید و پی روی کردن

پر زور بودن سمبه-زیاد بودن فشار

تو ذوق زدن-ناخوشایند بودن-بر خلاف میل کسی سخن گفتن

صدایی برای نهیب زدن و راندن سگ

پاییدن-زیر نظر گرفتن-مراقبت

زدن به آن راه-خود را به ناآگاهی زدن

دست به روی کسی بلند کردن-کسی را کتک زدن

 

از چشم کسی دیدن-کسی را مسئول چیزی دانستن

چِلپ چِلپ-صدای برخورد دست یا پا با آب

چیزیش شدن-رازی در دل داشتن-حال غیر عادی داشتن

روان بودن-از حفظ بودن-از بر بودن

دیگجوش-خوراکی مانند آش که در شب های جمعه و عید می پختند

چارده معصوم-پیامبر اسلام و دخترش فاطمه و امام علی و یازده امام دیگر شیعیان

چرب کردن-روغن یا کرم مالیدن

دَم کشیدن-رسیدن و پختن چای-برنج و مانند آن ها
دک شدن-جیم شدن-ناپدید شدن
دو به دو-دو تا دو تا
زبان چرب و نرم داشتن-گفتار خوشایند و فریبنده داشتن

آش آلو کردن-خجالت‌زده کردن-کنفت کردن-سکه‌ی یک پول کردن
رج کردن-رج بستن

به کسی رو دست زدن-به کسی حقه زدن-کسی را فریب دادن

چرند-حرف پوچ و بی معنی

 

دور ریختن-دور انداختن-بیرون ریختن

آتش به گور کسی باریدن-پس از مرگ دچار عذاب شدن

اشک کوه(یاقوت، لعل)

چپری آمدن-زود آمدن

داریه زدن-نواختن داریه-دایره زدن

 

پوشک-کهنه ی بچه

حرام شدن-بی فایده شدن-بی نتیجه شدن

زور زدن-فعالیت زیاد کردن-به کار بردن زور و نیرو

آبدوغ خیاری(بی ارزش، بی اعتبار)

در پسی ماندن-عقب ماندن-موفق نشدن

جیگر-نگا. جگر-خطابی میان دوستان صمیمی به معنی عزیزم-عزیز دلم

بغض کردن-متاثر و غمگین شدن و به خود فرو رفتن

 

اِحلیل خوردن-فریب خوردن
خیر ببینی-دعایی است در حق کسی که کمکی کرده باشد

تخته زدن-پنبه زدن

پیه سوز- پی سوز

چِل بسم الله-لوحه ی کوچکی که در آن آیات قرآن می نوشتند و برای دفع چشم زخم بر گردن کودک می آویختند

پر و پا قرص-دارای اعتقاد محکم-استوار

پای پس-عوض-تلافی

باب طبع-موافق میل-مطابق سلیقه

تک مضراب زدن-سخن ناموافق و ناهنجار گفتن

زلف پاشنه نخواب-کنایه از مویی که از نیمه ی پشت بریده و سر آن رو به بالا باشد

تپه گذاشتن-بول کردن

 

راحتی-دمپایی

خون جگر-رنج بسیار-غم فراوان

جوغ-جوی آب

آب و تاب(تکلف، لفت و لعاب، تفصیل)

رو دست کسی گذاشتن خرج-کسی را در خرج انداختن

حرف زدن-پشت سر کسی بدگویی کردن-وراجی کردن

دختر سعدی-دختری که بیش تر در بیرون از خانه و کم تر در خانه است

از آب گل آلود ماهی گرفتن-از اوضاع درهم و آشفته بهره گرفتن

پا ندادن-امکانی پیش نیامدن

 
 

پیشدستی-بشقاب کوچک-زیر دستی

پر عائله-کسی که اهل و عیال بسیار دارد

 

چرچری کردن-خوردن و عیش کردن

پیشاب-ادرار

بچه بازی-لواط-کارهای کودکانه-ساده انگاشتن کار

 

ته ریش گذاشتن-کمی ریش بر صورت نگهداشتن

 

خوش ترکیب-نگا. خوش تراش
بلوف زدن-لاف زدن-چاخان کردن-توپ خالی زدن

 

آشیخ روباه-آب‌زیرکاه-مکار

چلو صاف کن-آبکش

پادویی کردن-فرمان برداری از استادان در مورد کارهای سرپایی-فراهم آوردن مقدمات

دم به تله ندادن-با احتیاط رفتار کردن-خطر نکردن

چاقچور-شلوار گشاد و بلند و کف دار زنانه که آن را بر روی شلیته و تنبان می پوشیدند

خون کسی کثیف شدن-به شدن خشمگین شدن

زال-کسی که موهای سر و ابرو و مژه های سفید دارد

آستین بر چشم گذاشتن(پنهان گریستن)

پُرکوب-حرکت سریع و پر صدا

دهنه-لگام چارپایان-دهانه ی بازار

زبان کوچکه-زبان کوچک

خریت-نادانی-حماقت
از پاشنه در آوردن(به هر گوشه و کنار سر کشیدن)

آب از سر گذشتن-کار از چاره و تدبیر گذشتن

دَم دادن-دل دادن-جرات دادن-گستاخ کردن

خالی خالی-بدون چیز دیگری

خود را به کسی بستن-خود را به کسی نسبت دادن

 

جارو کردن زیر پای کسی را-موجب اخراج کسی از کاری یا جایی شدن

بچه انداختن-بچه ی نارس بدنیا آوردن

خشتک کسی را سر او کشیدن-نگا. خشتک کسی را پاره کردن

پشه زدن-نیش زدن پشه

 
پشت دستی زدن-برای تنبیه به پشت دست بچه زدن

الابختکی-اتفاقی-تصادفی

در پسی ماندن-عقب ماندن-موفق نشدن

 

چرک و خون-چرک آلوده به خون

از گردۀ کسی کار کشیدن-کسی را به سود خود بی‌رحمانه به کار واداشتن

تخم طلا گذاشتن-کنایه از چیز گران بها آوردن-کار بسیار مهمی انجام دادن

آبِ کبود(آسمان)
چس گره زدن-نهایت خست به خرج دادن

روی باد هوا بودن-سست و بی پایه بودن

زنده بلا، مرده بلا-کسی که هم در زندگی و هم پس از مرگ موجب زنج و آزار مردم است

اشکنک سرشکنک داشتن(با خطر همراه بودن)

حق به جانب-دارای ظاهر مظلومانه و دروغین

آب از آتش برآوردن-کار محال کردن

جفنگ گفتن-یاوه گفتن-هرزه درایی

 

 

زار زدن لباس به تن-ناجور و نامناسب بودن لباس

جفت جنین-جفت نوزاد که پرده و غشای دور جنین است

برای فاطی تنبان نشدن-بدرد نخوردن-قانع کننده نبودن-فایده نداشتن

چاق کردن غلیان-آماده کردن غلیان برای کشیدن

در تنور چوبی نان پختن-خیال خام در سر داشتن-کار ناشدنی انجام دادن

الف(قاچ خربزه و از این قبیل، بچه‌ی کوچک، سیخ، راست)

حرف گوش کردن-حرف شنوی داشتن

جِغله-آدم کوچک و ریزاندام ولی زرنگ و ناقلا

خلق الله-مردم

برای هفت پشت کسی کافی بودن-از تحمل کسی خارج بودن-بسیار زیاد بودن

تنقل انداختن-جا خوش کردن-پلاس شدن

جان من و جان شما-سوگند به جان من و شما

زورکی-از روی بی میلی-تصنعی

پساب-آبی که پیش از این در آن چیزی خیسانده یا جوشانده باشند

حرف را خوردن-ناگهان سخن را بریدن و خاموش شدن

 

اشک تمساح-گریه ی دروغین

احوال گرفتن(جویای حال شدن)

پاچه گیر-کسی که بی مقدمه کسی را بیازارد

 

از زبان افتادن-لال شدن

از لجِ-از سر لجاجت-از روی خشم

جفت گیری کردن-جماع کردن حیوانات

 

خون کسی کثیف شدن-به شدن خشمگین شدن
حاتم بخشی-گشاده دستی-سخاوتمندی

آب آتش مزاج(می سرخ)

درس خود را از بر بودن-موقعیت و وضعیت را خوب دزیافتن-به کار خود وارد بودن-بیدار و هوشیار بودن

جاخالی کردن-خود را کنار کشیدن

اله و بله کردن(لاف زدن، چنین و چنان گفتن)

تک و تا-جنب و جوش

چُس افاده-افاده ی بی جا

 

حاضر به یراق-حاضر و آماده

پشت هم انداز-حقه باز-حیله گر

رومیزی-منسوب به میز

بابا غوری-نابینا-کور

پنج تن آل عبا- پنج تن

دعوا کردن-نزاع کردن-زد و خورد کردن

تو دلی-بره ای که هنوز زاده نشده و آن را از شکم مادرش درآورند

بخت کسی گفتن-خدا برایش ساختن-شانس آوردن
تغ و لغ-چیزی که نظم خود را از دست داده است-سست

بز خر-کسی که به قصد ارزان خریدن چیزی توی سر جنس می زند

از کفر ابلیس مشهورتر-گاو پیشانی‌سفید-نزد همه معروف

آفت-زن عشوه‌گر و فتنه‌انگیز

تق چیزی در آمدن-گند کاری بالا آمدن-فاش شدن امری پنهان

 

خاطر جمع-مطمئن

آهن کهنه به حلوا دادن(معامله‌ی پرسود کردن)
زود رنجی-نازک دلی-حساسیت
ته دل کسی مالش رفتن-احساس ضعف یا ترس کردن-حالتی شبیه به گرسنگی داشتن

زُل-خیره
چیل-آدم بد بیار

انگشت در سوراخ مار کردن(دانسته خود را هلاک کردن)

 

چوب به آستین کسی کردن-به سختی تنبیه کردن-به سزای عمل رساندن

 

دعوا-مشاجره-نزاع-بازخواست و سرزنش

دست به سینه ایستادن-در نهایت ادب و آماده ی فرمان ایستادن

خوشا به حال ماهی-خیلی تشنه ام

به هر حال-در هر حال-در هر صورت

بازاریاب-کسی که کارش پیداکردن مشتری برای کالای خاصی است

جیم الف جا-آدم ریزه میزه

حلوا خور-مرده خور-کسی که همیشه برای خوردن به مجالس ترحیم می رود

ارواح بابات(به هنگام سرزنش برای ناکام شدن در کاری گفته می‌شود)

باد زدن-با ایجاد جریان هوا خنکی یا اشتعال پدید آوردن

جیبی-قابل گنجاندن در جیب-مربوط به جیب
پِغِله-ریزه میزه-کوچک و ظریف

بی معنی- بیخود

حیوونکی-نگا حیوانکی

چشم زخم زدن-چشم زدن-آسیب رساندن

اُرد-درخواست-سفارش-دستور

چار خیابان زدن موی سر-تراشیدن مو به شکل + که برای تنبیه دانش آموران انجام می گرفت

تیر در کردن-تیراندازی کردن

پر پری نشان دادن-کسی را فریب دادن و از راه به در بردن

پِر پِری-سخت نازک و باریک و تنگ

چهار عمل اصلی-جمع و تفریق و ضرب و تقسیم

چوچوله باز-زنباره-دوست دار زنان بدکاره

اشرفِ خر-حریصی که زیان کند-نه خود خورد و نه به دیگران خوراند

جهنم-کلامی که آن را به هنگام بی اهمیت دانستن چیزی می گویند

آن سفر-آن بار-آن دفعه

جانانه-محکم-کامل-بزرگ-شدید
بینی و بین الله-میان من و خدا-انصافا-الحق

از چنگ دزد در آمدن و به دام رمال افتادن(از باران به ناودان پناه آوردن)

تامین آتیه-پیش بینی و اندوخته برای زندگی آینده
دست اندر کار شدن-آغاز به کاری کردن
پُف-فوت-ورم-آماس

 

تندی-بلافاصله-به سرعت-مانند : تندی رفت

پاردم ساییده-کهنه کار-ناقلا
آدم‌قحطی-کمیابی آدم های کارآمد

 
اکبیری-زشت-بی‌ریخت
جهان پهلوان-بزرگ ترین پهلوان دنیا-پهلوان جهان
این تن را کفن کردی-این تن بمیرد

دو پا در یک کفش کردن-سماجت و اصرار کردن
 

 
به دندان کشیدن-خون دل خوردن-کاری پر زحمت انجام دادن

چپ و راست کردن-زیر و رو کردن-مشت باران کردن
این تن را کفن کردی(این تن بمیرد)

جیره خوار-کسی که از جایی یا کسی جیره و مزد دریافت می کند-مامور

آینه‌ی بخت-آینه‌ای که داماد همراه شمعدان برای عروس می‌فرستد

پاشنه کوتاه-کفشی که پاشنه ی کوتاه دارد

دو لَتی-در دو لنگه ای

جغجغه-بازیچه ای برای کودکان که چون آن را به حرکت در آورند صدا می کند

باران خوردن-در زیر باران قرار گرفتن و خیس شدن

خانه خراب کن-بدبخت کننده-زیان رساننده

 

بزنگاه-نقطه ی ضعف-سر وقت-موقع حساس-زمان مناسب

چراغانی-روشن کردن چراغ در جشن
رفیق بازی-زیاده روی در دوستی کردن

پنج تن آل عبا- پنج تن

 

افسارگسیخته(سرکش)

خوش حساب-خوش معامله-آن که بدهی خود را به هنگام بپردازد

درآوردن دلی از عزا-پس از مدت ها گرسنگی غذای مفصل و مطبوعی خوردن-به خوشی و راحتی ساعتی را گذراندن

تلق و تولوق-صدای ناهنجار

جرات دادن-دل دادن-دلیر کردن

جفنگ گفتن-یاوه گفتن-هرزه درایی

دست به سر و روی کسی کشیدن-کسی را نوازش کردن-کسی را اندکی آرایش کردن

دست آموز-تربیت شده-آموخته

دبه-دسته هایی از اراذل در قدیم که با یکدیگر شوخی های زشت می کردند

پاپی بودن-دنبال کردن-اصرار ورزیدن

جِر انداختن کسی را-اوقات کسی را تلخ کردن-خشمگین کردن کسی

رفتن و کشک خود را ساییدن-پی کار خود رفتن و فکری به حال خود کردن

تور انداختن کسی-گیر آوردن کسی علیرغم میل او

بکن نکن-امر و نهی

آفتاب کردن(برای خشک کردن جلو آفتاب گذاشتن)

دور چیزی را قلم گرفتن-چیزی را ترک کردن-کنار نهادن

دست کم گرفتن-کم بها دادن-اهمیت ندادن-حقیر شمردن
خرده پا-کاسبان جزء و کم سرمایه

خوراکی-خوردنی ها جز غذای روزانه-تنقلات-خوردنی

پاشویه کردن-شستن پای بیمار با آب گرم نمکدار برای پایین آورد تب
آشوب شدن دل(دچار تهوع شدن)

زدن به سر کسی-ناگهان فکری به سر کسی آمدن-عقل خود را از دست دادن

پس رفتن-عقب رفتن

خرج در رفته-خالص-ارزش پس از کسر مخارج لازم

آفتابه‌آب‌کن-پست ترین نوکر

در دهان ها افتادن-شایع شدن-شهرت یافتن

چیز-آلت تناسلی

 

درد و بلای کسی به جان خوردن-تعبیری تحقیرآمیز برای مقایسه ی دو نفر با یکدیگر که این یکی صفات آن دیگری را نداشته باشد

آب در جگر داشتن(توانایی مالی داشتن)

خنک-بی مزه-بی نمک-نچسب

پمپ بنزین-جایی که به وسایل نقلیه بنزین می دهند

 

بی طرف-کسی که در دسته بندی گروهی شرکت و دخالت ندارد

آب آتش زده(اشک)

آبدیده-جلا یافته-آزموده و مجرب

ایراد بنی‌اسرائیلی(بهانه‎های بی‌خود و بی‌جهت)

دیوار مردم بالا رفتن-دزدی کردن
پر شر و شور-پر غوغا-پر هیاهو
پا روی پا بند نشدن-بسیار خوشحال بودن

دور علم کسی جمع شدن-دور کسی گردآمدن و از او پشتیبانی کردن

جیره خوار-کسی که از جایی یا کسی جیره و مزد دریافت می کند-مامور
خط افتادن-خراش افتادن

 

جرنگی-نقد-یکجا-یک کاسه

بد بیاری-بد شانسی-ناسازگاری بخت-چپلی
پس افتادن-عقب افتادن اجاره و مانند آن-بهم خوردن حال کسی در نتیجه ی ترس

دل کسی را خون کردن-کسی را سخت رنجاندن
دم بازی-چاپلوسی-تملق

زیر رکاب کشیدن کسی-کسی را مطیع و تابع ساختن

چله دادن-برای مراسم چهلم مرگ کسی غذا دادن

چشم نداشتن برای دیدن کسی-تحمل نکردن کسی-از کسی بدش آمدن

جوان مرگ شدن-در جوانی مردن

خانه ی خاله-جای راحت و خودمانی-ملک شخصی

آش شله‌قلمکار(بی‌نظم و قاعده)

افسارسرخود(خود‌رای، افسارگسیخته)

به دست و پا افتادن-به تلاش و تقلای زیاد افتادن

داریه-حلقه ای چوبی که روی آن پوست کشیده و رامشگران به همراه دیگر سازها می نوازند

چِل بسم الله-لوحه ی کوچکی که در آن آیات قرآن می نوشتند و برای دفع چشم زخم بر گردن کودک می آویختند

خجالت زده کردن-شرمنده کردن-خجالت دادن

تر دماغ-سرحال-شنگول

تو سری زدن-تحمیل عقیده با دشنام و اهانت

 
درس خوان-شاگرد زرنگ و کوشا
 

روبوسی-به مناسبتی روی یکدیگر را بوسیدن
چارده معصوم-پیامبر اسلام و دخترش فاطمه و امام علی و یازده امام دیگر شیعیان
دیدن دم کسی-دم کسی را دیدن

تیشه به ریشه ی کسی یا چیزی زدن-قصد نابودی کسی را داشتن

از کسی رودست خوردن(از کسی فریب خوردن)
توجیهی-برنامه های توضیحی

بخاری از کسی بلند نشدن-به حال دیگری سودی نداشتن-توانایی و برش نداشتن

دون-برنج خوب نپخته-دانه هایی که به پرندگان می دهند

 

پاچه گیر-کسی که بی مقدمه کسی را بیازارد
زیج نشستن-خانه نشین شدن-انزوا گزیدن-از دوستان بریدن
دو دانگ-یک سوم-مقدار اندک-کم

باب طبع-موافق میل-مطابق سلیقه

اما توی کار آوردن(شک و تردید درست کردن، اشکال‌تراشی کردن)

آیینه‌ی اسکندری-آفتاب

افت کردن-کاهش یافتن-کم شدن

زنبور زدن-نیش زدن زنبور

حرف توی دهن کسی گذاشتن-سخنی را به کسی یاد دادن-تلقین کردن

افسرده‌بیان-بی‌هوده و بی‌مزه‌گو

از چیزی (کسی) زده شدن(از چیزی (کسی) متنفر و بیزار شدن)

دو به هم زن-دو به هم انداز

خط کشیدن دور چیزی-چیزی را کنار نهادن-دست کشیدن از چیزی

دسته اش را در کردن-تصفیه حساب کردن-جبران کردن کاری

 

جغور بغور-جگر و دل و قلوه ی گاو یا گوسفند که خرد کرده و با پیاز در روغن سرخ کنند

حلاجی کردن-بررسی کردن-به تفصیل توضبح دادن

پات-بی آبرو-بی تربیت
چته ؟-تو را چه می شود ؟

انگولک کردن(سر به سر گذاشتن، با انگشت به چیزی ور رفتن، انگشت رساندن)
خال باز-کسی که ورق ها را با تردستی می اندازد و مردم را فریب می دهد

ژرسه-نوعی پارچه ی نازک-نیم تنه ی بافته از نخ

دست آموز-تربیت شده-آموخته

زهره کردن-بسیار ترساندن

دو پهلو حرف زدن-مبهم سخن گفتن

دست کسی را پس زدن-دور کردن-نپذیرفتن-رد کردن کسی
دانه ی درشت برچیدن-به دستمزد کم قانع نبودن

تو کَت کسی نرفتن-زیر بار نرفتن-نپذیرفتن

حلال زادگی-حلال زاده بودن-درست کردار بودن

استخوان را پیش گاو و کاه را پیش سگ انداختن-کار را به نااهل سپردن

چاپ زدن-چاپ کردن-دروغ گفتن

پاچه ی کسی را گرفتن-بی جهت و بی مقدمه برکسی آشفتن

تفنگ دار-جنگنده ی مسلح به تفنگ

چرند گفتن-نگا. چرند بافتن
 

از دست دادن-گم کردن